ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਲਈ ਸਰੋਤ ਵੇਖੋ

{{ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ|cTopic=ਸ਼ਮੀਕਰਨਾਂ}}
{{ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ|cTopic=ਸਮੀਕਰਨਾਂ}}

[[ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਅੰਦਰ, [[ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] 1928 ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨੀ [[ਪੌਲ ਡੀਰਾਕ]] ਦੁਆਰਾ ਸੂਤਰਬੱਧ ਕੀਤੀ ਇੱਕ [[ਸਾਪੇਖਿਕ ਤਰੰਗ ਸਮੀਕਰਨ]] ਹੈ। ਅਪਣੀ [[ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ#ਕੋਵੇਰੀਅੰਟ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਸਾਪੇਖਿਕ ਇਨਵੇਰੀਅੰਸ|ਸੁਤੰਤਰ ਕਿਸਮ]] ਵਿੱਚ, ਜਾਂ [[ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ#ਪੌਲੀ ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ|ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਮੈਗਨੈਟਿਕ ਇੰਟ੍ਰੈਕਸ਼ਨਾਂ]] ਸਮੇਤ, ਇਹ [[ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨ|ਇਲੈਕਟ੍ਰੌਨਾਂ]] ਅਤੇ [[ਕੁਆਰਕ|ਕੁਆਰਕਾਂ]] ਵਰਗੇ ਸਾਰੇ [[ਸਪਿੱਨ-½|ਸਪਿੱਨ-{{frac|2}}]] ਪੁੰਜ-ਯੁਕਤ [[ਕਣ|ਕਣਾਂ]] ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਾਸਤੇ [[P-ਸਮਿੱਟਰੀ|ਪੇਅਰਟੀ]] ਇੱਕ ਸਮਰੂਪਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਹ [[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਅਤੇ [[ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਥਿਊਰੀਆਂ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ,<ref>{{cite book|title = Quanta: A handbook of concepts|author = P.W. Atkins|publisher=Oxford University Press|page=52|year = 1974|isbn = 0-19-855493-1}}</ref> ਅਤੇ [[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਦੇ ਸੰਦ੍ਰਭ ਵਿੱਚ [[ਸਪੈਸ਼ਲ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ]] ਵਾਸਤੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਜਿਮੇਵਾਰ ਪਹਿਲੀ ਥਿਊਰੀ ਸੀ। ਕਿਸੇ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਬੇਢਬੇ ਤਰੀਕੇ ਵਾਲੇ [[ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਪੈਕਟ੍ਰਲ ਸੀਰੀਜ਼|ਹਾਈਡ੍ਰੋਜਨ ਸਪੈਕਟ੍ਰਮ]] ਦੇ ਸੂਖਮ ਵੇਰਵੇ ਲਈ ਵੀ ਇਸਨੂੰ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ [[ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] [[ਪਦਾਰਥ]] ਦੀ ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਿਸਮ, [[ਐਂਟੀਮੈਟਰ]] ([[ਉਲਟ ਪਦਾਰਥ]]) ਦੀ ਹੋਂਦ ਤੋਂ ਭਾਵ ਵੀ ਰੱਖਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ੱਕੀ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਅਤੇ ਕਦੇ ਪਰਖੀ ਨਹੀਂ ਗਈ ਸੀ, ਅਤੇ ਜਿਸਨੂੰ ਕਈ ਸਾਲਾਂ ਬਾਦ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਤੌਰ ਤੇ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਨੇ [[ਸਪਿੱਨ (ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ)|ਸਪਿੱਨ]] ਦੀ [[ਵੌਲਫਗੈਂਗ ਪੌਲੀ|ਪੌਲੀ]] ਦੀ [[ਫੀਨੋਮੀਨੌਲੌਜੀਕਲ (ਕਣ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ)|ਵਰਤਾਰਾਤਮਿਕ]] [[ਥਿਊਰੀ]] ਵਿੱਚ ਕਈ ਪੁਰਜੇ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਜਾਣ-ਪਛਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਪੁਸ਼ਟੀਕਰਨ ਵੀ ਮੁੱਹਈਆ ਕਰਵਾਇਆ; [[ਡੀਰਾਕ ਥਿਊਰੀ]] ਅੰਦਰ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ ਚਾਰ [[ਕੰਪਲੈਕਸ ਨੰਬਰ|ਕੰਪਲੈਕਸ ਨੰਬਰਾਂ]] (ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ [[ਬਾਇਸਪਿਨੌਰ]] ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ) ਦੇ [[ਵੈਕਟਰ]] ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਦੋ [[ਕੰਪਲੈਕਸ ਨੰਬਰ]] [[ਗੈਰ-ਸਾਪੇਖਿਕ ਸੀਮਾ]] ਅੰਦਰ [[ਪੌਲੀ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨ]] ਨਾਲ ਮਿਲਦੇ ਜੁਲਦੇ ਹਨ, ਜੋ [[ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] ਤੋਂ ਉਲਟ ਹਨ ਜੋ ਵੇਵ ਫੰਕਸ਼ਨਾਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇੱਕ [[ਕੰਪਲੈਕਸ]] ਮੁੱਲ ਨਾਲ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਸੀ ਹੈ। ਹੋਰ ਤਾਂ ਹੋਰ, ਜ਼ੀਰੋ [[ਪੁੰਜ]] ਦੀ ਹੱਦ ਵਿੱਚ, ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ [[ਵੇਇਲ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] ਤੱਕ ਘਟ (ਸੁੰਗੜ) ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਭਾਵੇਂ ਡੀਰਾਕ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਅਪਣੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਸਵੀਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।, ਫੇਰ ਵੀ [[ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ]] ਅਤੇ ਰਿਲੇਟੀਵਿਟੀ ਦੀ ਸੰਯੁਕਤਤਾ ਦੇ ਇੱਕ ਨਤੀਜੇ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਸਪਿੱਨ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਆਖਿਆ- ਅਤੇ [[ਪੌਜ਼ੀਟ੍ਰੌਨ]] ਦੀ ਪ੍ਰਮਾਣਿਕ ਖੋਜ- [[ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ]] ਦੀਆਂ ਮਹਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਉਪਲਬਧੀ ਪੂਰੀ ਤਰਾਂ ਨਾਲ਼ ਉਸਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ [[ਇਜ਼ਾਕ ਨਿਊਟਨ|ਨਿਊਟਨ]], [[ਜੇਮਸ ਕਲਾਰਕ ਮੈਕਸਵਲ|ਮੈਕਸਵਲ]], ਅਤੇ [[ਅਲਬ੍ਰਟ ਆਈਨਸਟਾਈਨ|ਆਈਨਸਟਾਈਨ]] ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦਰਸਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।<ref>{{cite book|title=The New Quantum Universe|author=T.Hey, P.Walters|publisher = Cambridge University Press|year=2009|page = 228|isbn = 978-0-521-56457-1}}</ref> [[ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ]] ਦੇ ਸੰਦ੍ਰਭ ਵਿੱਚ, [[ਅੱਧਾ-ਸਪਿੱਨ]] ਕਣਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ [[ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡਾਂ]] ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ [[ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] ਨੂੰ ਪੁਨਰ-ਵਿਆਖਿਆਬੱਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
== ਗਣਿਤਿਕ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ==

[[ਪੌਲ ਡੀਰਾਕ|ਡੀਰਾਲ]] ਦੁਆਰਾ ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ [[ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]] ਇਹ ਹੈ:<ref>{{cite book | last=Dirac|first= P.A.M.| title=Principles of Quantum Mechanics|edition= 4th| publisher=Oxford University Press|series=International Series of Monographs on Physics| orig-year = 1958 |year=1982|isbn=978-0-19-852011-5|page=255}}</ref>

{{Equation box 1
|title='''Dirac equation''' ''(original)''
|indent =:
|equation = <math>\left(\beta mc^2 + c\left(\sum_{n \mathop =1}^{3}\alpha_n p_n\right)\right) \psi (x,t) = i \hbar \frac{\partial\psi(x,t) }{\partial t} </math>
|cellpadding
|border
|border colour = #50C878
|background colour=#ECFCF4}}

=== ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਾਪੇਖਿਕ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ===
=== ਡੀਰਾਕ ਦਾ ਕੂਪ ===
=== ਕੋਵੇਰੀਅੰਟ ਕਿਸਮ ਅਤੇ ਸਾਪੇਖਿਕ ਇਨਵੇਰੀਅੰਸ ===
=== ਪ੍ਰੋਬੇਬਿਲਿਟੀ ਕਰੰਟ ਦਾ ਰੂਪਾਂਤ੍ਰਨ ===
=== ਹੱਲ ===
=== ਪੌਲੀ ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ===
=== ਵੇਇਲ ਥਿਊਰੀ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ ===
=== ਡੀਰਾਕ ਲਗ੍ਰਾਂਜੀਅਨ ===
=== ਇੱਕ ਸਥਾਨਿਕ ਅਯਾਮ ਅੰਦਰ ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ===

== ਭੌਤਿਕੀ ਵਿਆਖਿਆ ==
=== ਔਬਜ਼ਰਵੇਬਲਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ===
=== ਹੋਲ ਥਿਊਰੀ ===
=== ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ ਅੰਦਰ ===
== ਹੋਰ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵਿਓਂਤਬੰਦੀ ==
=== ਇੱਕ ਵਾਸਤਵਿਕ ਪੁਰਜੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਡਿੱਫ਼੍ਰੈਂਸ਼ੀਅਲ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ===
=== ਵਕਰਿਤ ਸਪੇਸਟਾਈਮ ===
=== ਭੌਤਿਕੀ ਸਪੇਸ ਦਾ ਅਲਜਬਰਾ ===
== ਇਹ ਵੀ ਦੇਖੋ ==
The Dirac equation appears on the floor of [[Westminster Abbey]] on the plaque commemorating Paul Dirac's life, which was inaugurated on November 13, 1995.<ref>{{cite web|author=Gisela Dirac-Wahrenburg |url=http://www.dirac.ch/PaulDirac.html |title=Paul Dirac |publisher=Dirac.ch |date= |accessdate=2013-07-12}}</ref>

{{multicol}}

=== ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਉੱਤੇ ਆਰਟੀਕਲ ===
*[[ਡੀਰਾਕ ਫੀਲਡ]]
*[[ਡੀਰਾਕ ਸਪਿੱਨੌਰ]]
*[[ਕਲੇਇਨ ਪਹੇਲੀ]]
*[[ਗੈਰ-ਰੇਖਿਕ ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]]

=== ਹੋਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨਾਂ ===
*[[ਬ੍ਰੇਇਟ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]]
*[[ਆਈਨਸਟਾਈਨ-ਮੈਕਸਵਲ-ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨਾਂ]]
*[[ਕਲੇਇਨ-ਜੌਰਡਨ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]]
*[[ਰਾਰਿਤਾ-ਸ਼ਵਿੰਗਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]]
*[[ਦੋ-ਸ਼ਰੀਰ ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ]]
{{multicol-break}}

=== ਹੋਰ ਟੌਪਿਕ ===
*[[ਫਰਮੀਔਨਿਕ ਫੀਲਡ]]
*[[ਫੇਨਮੈਨ ਚੈਕਬੋਰਡ]]
*[[ਫੋਲਡੀ-ਵਾਊਥੇਸੇਨ ਪਰਿਵਰਤਨ]]
*[[ਪੁਰਾਣੀ ਕੁਆਂਟਮ ਥਿਊਰੀ#ਸਾਪੇਖਿਕ ਔਰਬਿਟ|ਬੋਹਰ-ਸੱਮਰਫੈਲਡ ਥਿਊਰੀ]]
*[[ਕੁਆਂਟਮ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਡਾਇਨਾਮਿਕਸ]]
*[[ਸ਼੍ਰੋਡਿੰਜਰ ਇਕੁਏਸ਼ਨ ਲਈ ਸਿਧਾਂਤਿਕ ਅਤੇ ਪ੍ਰਯੋਗਿਕ ਪੁਸ਼ਟੀ]]
{{multicol-end}}

== ਹਵਾਲੇ ==
{{reflist}}

=== ਚੋਣਵੇਂ ਪੇਪਰ ===
* {{cite journal|doi=10.1098/rspa.1928.0023|title=The Quantum Theory of the Electron|year=1928|last1=Dirac|first1=P. A. M.|journal=Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences|volume=117|issue=778|page=610|bibcode = 1928RSPSA.117..610D|url=http://www.math.ucsd.edu/~nwallach/Dirac1928.pdf| jstor=94981 }}
* {{cite journal|url=http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k56219d/f388.table|jstor=95359|doi=10.1098/rspa.1930.0013|title=A Theory of Electrons and Protons|year=1930|last1=Dirac|first1=P. A. M.|journal=Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences|volume=126|issue=801|page=360 |bibcode = 1930RSPSA.126..360D }}
* {{cite journal|doi=10.1103/PhysRev.43.491|title=The Positive Electron|year=1933|last1=Anderson|first1=Carl|journal=Physical Review|volume=43|issue=6|page=491|bibcode = 1933PhRv...43..491A }}
* {{cite journal|doi=10.1007/BF01330773|title=Über die magnetische Ablenkung von Wasserstoffmolekülen und das magnetische Moment des Protons. I|year=1933|last1=Frisch|first1=R.|last2=Stern|first2=O.|journal=Zeitschrift für Physik|volume=85|page=4|bibcode = 1933ZPhy...85....4F }}
* {{Cite journal| author1 = M. Arminjon|author2= F. Reifler
 | year = 2013
 | title = Equivalent forms of Dirac equations in curved spacetimes and generalized de Broglie relations
 | journal = Brazilian Journal of Physics
 | volume = 43
 | pages = 64–77
 | issue = 1–2
 | arxiv = 1103.3201 |doi=10.1007/s13538-012-0111-0
 |bibcode = 2013BrJPh..43...64A }}

=== ਪੁਸਤਕਾਂ ===
* {{cite book |author1=Halzen, Francis |author2=Martin, Alan | title=Quarks & Leptons: An Introductory Course in Modern Particle Physics | publisher=John Wiley & Sons| year=1984}}
* {{cite book | author=Shankar, R.| title=Principles of Quantum Mechanics|edition=  2nd| publisher=Plenum| year= 1994}}
* {{cite book |author1=Bjorken, J D  |author2=Drell, S| title=Relativistic Quantum mechanics}}
* {{cite book | author=Thaller, B.| title=The Dirac Equation|series= Texts and Monographs in Physics | publisher=Springer| year= 1992}}
* {{cite book | author=Schiff, L.I.| title=Quantum Mechanics|edition=  3rd  | publisher=McGraw-Hill| year= 1968}}
* {{cite book | author=Griffiths, D.J.| title=Introduction to Elementary Particles|edition= 2nd| publisher=Wiley-VCH|year= 2008|isbn= 978-3-527-40601-2}}

== ਬਾਹਰੀ ਲਿੰਕ ==
* [http://www.mathpages.com/home/kmath654/kmath654.htm The Dirac Equation] at MathPages
* [http://www.mc.maricopa.edu/~kevinlg/i256/Nature_Dirac.pdf The Nature of the Dirac Equation, its solutions, and Spin]
* [http://electron6.phys.utk.edu/qm2/modules/m9/dirac.htm  Dirac equation for a spin ½ particle]
* [http://www.quantumfieldtheory.info/ Pedagogic Aids to Quantum Field Theory] click on Chap. 4 for a step-by-small-step introduction to the Dirac equation, spinors, and relativistic spin/helicity operators.
* [https://www.youtube.com/watch?v=-yflI8_CJzs BBC Documentary ''Atom 3 The Illusion of Reality'']

{{ਕੁਆਂਟਮ ਮਕੈਨਿਕਸ ਟੌਪਿਕ}}

[[Category:ਕੁਆਂਟਮ ਫੀਲਡ ਥਿਊਰੀ]]
[[Category:ਸਪਿੱਨੌਰ]]
[[Category:ਪਾਰਸ਼ਲ ਡਿੱਫ੍ਰੈਂਸ਼ੀਅਲ ਇਕੁਏਸ਼ਨਾਂ]]
[[Category:ਫਰਮੀਔਨ]]
[[Category:ਪੌਲ ਡੀਰਾਕ|ਸਮੀਕਰਨ]]
[[Category:ਡੀਰਾਕ ਇਕੁਏਸ਼ਨ| ]]
[[Category:1928 ਜਾਣ-ਪਛਾਣਾਂ]]